‘Ik vertelde mijn huisarts dat ik het leven niet meer zag zitten’
Als zzp’er ben je op jezelf aangewezen. Wanneer je slachtoffer wordt van een burn-out, ben je niet altijd verzekerd van een goed vangnet. Astrid van der Vorst heeft dit aan den lijve ondervonden. Valse beloftes en hoge schulden droegen bij aan haar burn-out.
Auteur Tessa van Harmelen
“Mijn man kreeg een topbaan in Parijs. De afspraak was, dat ik voor de kinderen zou zorgen zodat hij carrière kon maken. Daar zouden we dan samen van kunnen genieten. Ik had ook inderdaad alles wat mijn hartje begeerde: een mooi huis, echtgenoot, kinderen, twee auto’s en een paar keer per jaar op vakantie.
Voor we verhuisden had ik in Nederland mijn eigen zwemschool voor kinderen met een beperking, Zwem Op Maat. Dat was een groot succes. Ik had zelfs een wachtlijst. Dat heb ik allemaal opgegeven toen ik naar Parijs vertrok.
Ik wilde vroeger al zwemonderwijzeres worden, maar mijn vader vond dat ik een ‘echt’ vak moest leren. Toch bleef het kriebelen en met twee kleine kinderen en de derde op komst begon ik toch aan de opleiding zwemdocent. Het was een keuze die ik met mijn hart heb gemaakt, dat is iets wat me nu nog steeds op de been houdt.
En toen ging het fout…
Na twee jaar Parijs veranderde plotseling alles; we gingen scheiden. Ik vertrok noodgedwongen met mijn jongste zoon terug naar Nederland. Tijdens de scheidingsprocedure deed mijn ex-man mooie beloftes. Hij zei dat ik me geen zorgen hoefde te maken, dat hij goed voor me zou zorgen. En dat leek ook even zo. Hij kocht voor ons een villa-met-zwembad in Nederland en twee jaar lang ging alles goed.
Toen stopte hij ineens met betalen. En daar zat ik, met mijn hypotheek en geen werk. Om toch een inkomen te hebben, startte ik mijn zwemschool opnieuw op. Dat vond ik best moeilijk. De insteek was nu anders, ik moest ervan gaan leven. Dat betekende meer zwemlessen en dus intensiever werken.”
Na een tijdje kreeg ik gezondheidsproblemen, zoals rug- en huidklachten. Ik ging ervoor naar de huisarts en die vond dat ik minder moest gaan werken; ik moest het rustiger aan gaan doen. Maar hoe moet dat als zzp’er? De betalingsachterstand liep alleen maar op en in 2014 werd ik door de bank mijn huis uitgezet. Ik bleef zitten met een restschuld van 180.000 euro, want omdat mijn ex in het buitenland zat, draaide ik ervoor op. Het gevolg was dat ik ruim vijftien maanden in een stacaravan woonde.
Ik zocht hulp, maar liep steeds tegen dichte deuren aan. Omdat mijn ex-man in het buitenland zat, kon de achterstand in alimentatie niet worden geïnd. Bovendien stond het huis op mijn naam, dus de bank hield mij verantwoordelijk. Dat leverde enorm veel stress op: ik stond ermee op, ging ermee naar bed en sliep er gewoon niet van. Maar ik wilde me niet laten kisten. Ik moest en zou laten zien dat ik mijn hoofd boven water kon houden.
Wat kan het maatschappelijk werk?
Weer naar de huisarts en maatschappelijk werk, maar niemand kon iets voor me betekenen zolang ik geen gevaar vormde voor mezelf of voor de samenleving. Of te wel: ik zou eerst mezelf half om zeep moeten helpen of het huis in de fik moeten steken voor maatschappelijk werk iets voor mij kon doen. Zo ontzettend krom! Ik dacht: oké, als ik niet in het systeem pas, zoek ik wel een andere manier.
‘Ik woonde in een caravan waarin ik ’s nachts wakker lag van de torenhoge schuld’
Op een gegeven moment vertelde ik mijn huisarts dat ik het leven niet meer zag zitten. Ik zou mezelf nooit wat aandoen, maar blijkbaar was dit de enige manier om hulp te krijgen. En het werkte, de volgende dag zat ik bij de praktijkondersteuner en een week later bij het maatschappelijk werk. Die hebben er vervolgens voor gezorgd dat ik bij de gemeente een inkomensondersteuning kon aanvragen. Dat was het enige dat de gemeente op financieel gebied voor mij kon betekenen.
Als zzp’er kom je namelijk niet in aanmerking voor een bijstandsuitkering. Als zzp’er val je eigenlijk overal buiten. Ik kon natuurlijk wel de bijstand in, maar dan zou ik mijn zwemschool moeten opgeven, me bij het UWV moeten inschrijven en een vaste baan moeten zoeken.
Bij de burn-outspecialist
Zo’n vier jaar geleden kwam ik burn-out specialist Arjen Luijendijk tegen. Een vriendin van mij kende hem en gaf me zijn kaartje. Ik weet nog dat ik zijn site bekeek en dacht: ik heb helemaal geen burn-out, burn-outs zijn alleen voor mensen die bij grote bedrijven werken. Toch stuurde ik Arjen een berichtje om een kop koffie te drinken.
Ik woonde in die tijd in een caravan die ’s winters steenkoud en ’s zomers snikheet was en ik lag nachtenlang wakker van de torenhoge schulden. Allemaal stressfactoren die kunnen leiden tot een burn-out.
Alleen op mijn werk kon ik alles even vergeten. Zodra ik in het water lag, was het goed. Maar als ik het water uitkwam, begon meteen de stress weer. Dit zorgde ervoor dat het herstel moeilijk ging. In de ochtend sleepte ik mezelf het bed uit om de hond uit te laten, daarna zette ik koffie, maar vaak sliep ik alweer voordat ik de kans kreeg die op te drinken. Eigenlijk sliep ik de hele dag.
NEE leren zeggen
Het belangrijkste dat ik heb geleerd tijdens mijn sessies met Arjen, is NEE leren zeggen en inzien waar mijn heftige emoties vandaan komen. Vaak blijken ze ergens anders vandaan te komen dan ik denk. Voorbeeldje: ik was aan het sparen voor een yogaweek tegen mijn rugklachten. Toen mijn ouders aanboden om die voor me te betalen, knapte er iets in me. ‘Ik ben een zelfstandige vrouw en hoef helemaal geen vakantie uit medelijden! riep ik woedend tegen ze.
Later vertelde ik het verhaal aan Arjen en hij vroeg me wat ik had gedaan als het om één van mijn kinderen ging. Direct zei ik dat ik hem die vakantie zou hebben gegeven. En prompt werd me duidelijk dat mijn ouders geen medelijden hadden, maar hun aanbod uit liefde hadden gedaan.
Nog een belangrijke les die ik heb geleerd: om niet altijd te geven, maar ook toe te laten. Het geven is een soort muur; zolang ik maar genoeg geef, kunnen mensen mij niks geven en hoef ik dus niks toe te laten. Toen ik dat kon, begonnen mensen me ineens egoïstisch te vinden. Ik deed niets meer klakkeloos voor ze.
Een heel groot klusbedrijf
Op dit moment gaat het redelijk goed met me. Ik woon in een nieuw appartement en ook mijn zwemschool loopt weer. Ik probeer mezelf zo breed mogelijk inzetbaar te maken. Naast mijn diploma tot docent, heb ik nu ook mijn opleiding tot examinator gehaald en geef ik door het hele land cursussen en neem ik examens af. Ha! Ik word gewoon een groot klusbedrijf en verhuur mezelf.
In de zomer gaat mijn dochter trouwen en dan kom ik ook mijn ex-man weer tegen. Het blijft moeilijk om hem te zien na alle ellende die hij mij heeft bezorgd. Het op eieren moet lopen en vriendelijk doen. Maar ik merk dat ik steeds meer in mijn eigen kracht kom te staan, en ik heb er vertrouwen in dat het me gaat lukken op de bruiloft en ik er een vrolijke dag van kan maken. Ik blaas iedereen gewoon omver met mijn hernieuwde energie!
Mijn motto is: blijf positief, werk hard en kijk naar de toekomst. En kom vooral uit je comfortzone. Laat je niet zomaar van het kastje naar de muur sturen! Er is voor elk probleem een oplossing, maar je moet er wel naar willen zoeken. En bovenal: blijf vertrouwen op je eigen intuïtie en gevoel.”
De Soresdienst
Astrid heeft haar schulden kunnen aflossen met behulp van de Soresdienst. De Soresdienst biedt ondersteuning aan iedereen, jong en oud, die door pech, onrecht of juridische verwikkelingen maatschappelijk in een uitzichtloze situatie zijn beland. Het doel van de dienstverlening is om deze mensen de regie van hun leven weer in eigen handen te geven.
Mensen met een eigen bedrijfje, zzp’ers, komen niet in aanmerking voor schuldsanering, omdat het risico op nieuwe schulden te groot wordt gevonden. Met de richtlijnen van de schuldsanering als leidraad brengt de Soresdienst Astrids inkomsten en uitgaven nauwkeurig in kaart. Uiteindelijk rolt daar een bedrag uit dat zij maandelijks zou kunnen aflossen. Dat wordt aan de bank voorgelegd. Als Astrid 1.800 euro zou betalen, werd de rest van de hypotheekschuld kwijtgescholden.
Bedenk wel, elke zaak staat op zich. De bank licht de beweegredenen om de schuld kwijt te schelden uit privacyoverwegingen niet nader toe.