De nachtmerrie van iedere zzp’er…
Het is ‘your basic nightmare’. Je hebt je uit de naad gewerkt voor een opdrachtgever, je hebt kilometers gereden om vergaderingen bij te wonen, je stuurt je factuur op en vervolgens kun je fluiten naar je centen! Het overkomt zzp’ers bijna dagelijks. Zo ook Laura die als copywriter werd ingehuurd. Ze ging voor ruim 10.000 euro het schip in.
Auteur: Laura van Esveld
Als startende ondernemer klinkt het als muziek in je oren. Een opdrachtgever die jou voor een korte periode meer dan fulltime in gaat zetten. Een uurtje of vijftig per week, twee maanden je schouders eronder en al je zorgen zijn een tijdlang voorbij. Je geeft die duizenden euro’s in gedachten al uit. Aan een MacBook pro bijvoorbeeld, een zonnige bestemming met je lief, of financiële vrijheid om lekker door te gaan, bedachtzame risico’s te nemen…
Ik kon de gladde toetsen – zoals alleen Apple die kan maken – onder mijn vingers voelen doorgaan. Nu voelt typen een beetje als Tetris spelen. Mijn bekabelde toetsenbord van de Action zit namelijk vaker naast, dan op de juiste letter.
Míjn wanbetaler is me meer dan tienduizend euro verschuldigd. Tienduizend heerlijke euro’s die mijn eerste jaar als ondernemer een bruisende en vruchtbare afsluiting van een boekjaar op zouden leveren!
Maar niet betalen voor een afgenomen dienst of goed, lijkt soms aan de orde van de dag. Er zijn bedrijven die gedijen op deze onfortuinlijke ondernemers en er zelfs hun brood mee verdienen. Wat kun je doen? Het lijkt zo simpel, even een incassobureautje inschakelen. Maar wat als dat niet helpt? Wat als ook het incassobureau tegen dezelfde muur aanloopt waar jij weken, misschien al maanden tegenaan staat te beuken? Dan kun je fluiten naar je centen.
Slinks doorverkopen
In de koelkast staat nog steeds een ongeopende fles Prosecco die ik stiekem wél al had aangeschaft om te proosten op de forse betaling die zou komen. Het klokje rond was ik beschikbaar voor deze opdrachtgever, maar kon mij het bommen. Voor zo’n uurloon mocht hij zelfs middenin de nacht aan de telefoon hangen, mits het idee de moeite waard was. Braafjes reed ik een paar keer per maand 170 kilometer heen en weer om elkaar ‘toch eens te treffen’.
Betalen heeft hij nog altijd niet gedaan, maar dat lijkt me duidelijk. Die twee maanden heb ik gek genoeg ook nooit teruggekregen, en misschien vind ik dat nog bijna erger. Mijn tijd opslokken, ongelimiteerde beschikbaarheid verwachten om die vervolgens weer te verspillen. Ik zeg verspillen, maar dat is niet waar. Mijn geleverde werk is namelijk heel slinks doorverkocht aan dochterondernemingen en louche bv’s.
Niet betalen, wel gebruiken, als copywriter doe je daar weinig aan. Soms bezoek ik één van de vele sites waar mijn werk over verspreid staat. Mooie, tot actie aanzettende stukken helemaal custom made voor zíjn merk. Zo’n vijftienduizend woorden die ik niet eens aan mijn eigen portfolio toe kan voegen.
Was ik naïef?
De reacties uit mijn omgeving waren bijzonder uiteenlopend, maar hadden allemaal ongeveer dezelfde boodschap. ‘Welkom in de grote-mensenwereld’ – mijn persoonlijke favoriet – kon de lading toch niet helemaal dekken. Meestal dan ook gevolgd door een ‘Wen er maar aan’ en ‘Ja, dat gebeurt zo nu en dan’. Waar de stem in mijn eigen hoofd toch vooral schreeuwde: “Dit kán toch niet!” Met stomheid geslagen dat de opdrachtgever die ik als een waardige partner beschouwde, mij zo vuil kon belazeren.
Was het naïviteit? Werd mij een uurtarief geboden waar wel iets mis mee moest zijn? Ik denk het niet. De waarde van mijn werk zal hem nu pas duidelijk worden, want ik weet zeker dat het hem op dit moment klanten oplevert. De bv waar ik een overeenkomst mee had, is inmiddels failliet verklaard en onderaan de lijst staat mijn tienduizend euro tussen de andere concurrerende schuldeisers. De zevenentwintighonderd euro btw die daar ook nog bij staat, moest ik netjes voorschieten aan de belastingdienst. Met wat ‘mazzel’ kwamen die gelukkig snel retour.
Mijn naïviteit ben ik voorgoed kwijt. Die is ergens langs die 170 km snelweg uit het raam gewaaid. En toen ik aan het einde van mijn eerste boekjaar de balans opmaakte, was het duidelijk; tienduizend euro, twee maanden van mijn tijd en een levenslang gekoesterde onbevangenheid. Dat is wat ik verloren heb.
Voor alle ondernemers die dit lezen: een klant die niet betaalt, is geen klant!
Het vrat me op
Je uit het veld laten slaan is makkelijk, je vertrouwen terugkrijgen is dat niet. Ik werd argwanend naar al mijn andere opdrachtgevers, als de dood om er nog eens met open ogen in te tuimelen. Die houding kostte me zelfs nieuwe klanten. Met ingetogen enthousiasme proberen te overtuigen, is nou niet mijn sterkste kant. En even heb ik zelfs overwogen om mijn hele onderneming aan de wilgen te hangen. Na zo’n drie maanden iedere dag geknokt te hebben voor mijn tienduizend euro was het welletjes. Het vrat me op en droeg niet meer bij aan een oplossing.
Het loslaten doet pijn. Misschien heb ik over een maand of acht geluk en blijken er nog wat centen over te zijn. Hoewel ik mijn vermoeden van faillissementsfraude meermaals heb geuit aan de curator, is het me helaas nog niet gelukt de oplichter te stoppen. Af en toe krijg ik een telefoontje van een medeslachtoffer. Een naïeve starter die net als ik geloofde in de gouden bergen, maar wiens overeenkomst met de bv net zoveel waard is als een stuk toiletpapier.
Situaties tackelen
Inmiddels heb ik de draad weer opgepakt. Ik leer iedere dag beter naar mensen kijken en hun intenties in te schatten. Ik probeer mijn enthousiasme de vrije loop te laten waar dat kan en situaties te tackelen voordat ze plaatsvinden. De droomreis met mijn lief naar een zonnige bestemming staat inmiddels gepland. Het kost iets meer moeite zonder die tienduizend euro op zak, maar hé, waar een wil is, is een weg.
Voor alle ondernemers die dit lezen, alle naïeve starters en jonge honden, alle doorgewinterde verliespakkers en ervaringsdeskundigen: een klant die niet betaalt, is geen klant. Laat je nooit de kaas van je brood eten en vecht altijd voor rechtvaardigheid. Onrecht is er al genoeg in de wereld en als ik ook maar één ondernemer de energie geef om door te gaan dan is dat het al waard. En voor de emotioneel beladen ondernemers als ikzelf, huilen is geen teken van zwakte. Als jij tienduizend euro aan je neus voorbij ziet gaan, dan mag je best een flinke traan wegpinken…
Tips om wanbetaling te voorkomen
Zet een betalingstermijn op je factuur
Vermeld op je factuur de betalingstermijn en de consequenties bij het overschrijden daarvan. Hanteer voor al je klanten dezelfde betalingstermijn. De wettelijke termijn is 30 dagen na factuurdatum. Je kunt ook een ‘uiterste betaaldatum’ vermelden. Een specifieke datum wordt vaak beter onthouden.
Een voorschot afspreken
Je kunt met je opdrachtgever een voorschot afspreken. Het risico op wanbetaling neemt dan af en als er achteraf toch problemen komen, dan heb je in ieder geval al een deel ontvangen.
Stuur je factuur op tijd
Is het werk geleverd, stuur dan onmiddellijk een factuur. Je laat zien dat je zakelijk bent, je administratie op orde hebt en je aan de overeenkomst houdt. Jou valt niets te verwijten!
Voer een strak debiteurenbeheer
Als je een strakke administratie voert, zie je meteen welke opdrachtgevers al een factuur hebben gehad en welke facturen wel en niet betaald zijn. Hierdoor kun je sneller reageren wanneer je een wanbetaling opmerkt.
Tips tégen wanbetalers
De vriendelijke herinnering
Ben je bang om je relatie met een opdrachtgever te verstoren door een betalingsherinnering te sturen? Stuur dan eerst een vriendelijk mailtje met de factuur in een bijlage. Krijg je dan geen reactie, stuur dan een officiële herinne- ring of neem telefonisch contact op. Vraag naar de reden. Is er een klacht, was je factuur niet duidelijk? Je laat zien dat je niet meteen van het slechtste uitgaat.
Vermijd discussie
Volg het telefoontje op met een e-mail om de telefonische afspraken te bevestigen. Hierdoor vermijd je discussie over het verstrijken van de betalingstermijn en over de eventuele afspraken die je rond de betaling hebt gemaakt.
Tweede aanmaning
Wacht je nog steeds op betaling? Ga er dan maar van uit dat je te maken hebt met een wanbetaler. Het is gebruikelijk om ongeveer twee weken na het verstrijken van de oorspronkelijke betalingstermijn, een tweede aanmaning te sturen. Geef aan dat je anders genoodzaakt bent om verdere stappen te ondernemen.
Stop je werkzaamheden
Wanneer betaling uitblijft, maar je werkzaamheden door lopen, dan kun je het beste je werk voor die opdrachtgever staken. Dan word je het meeste serieus genomen.
De laatste stappen
Kom je er met je opdrachtgever echt niet uit? Bedenk dan hoe belangrijk die factuur is. Want verdere stappen ondernemen kost tijd en geld en kan behoorlijk frustrerend zijn. Ga je voor een incassobureau, kies die dan met zorg. Afhankelijk van hoe je wenst dat de relatie met jouw opdrachtgever zich ontwikkelt, is de keuze voor het type incassobureau belangrijk.
Factuur blijft onbetaald, wat nu?
De laatste stap is de rechter. Het is in dat geval ook verstandig om zelf een juridisch adviseur in te schakelen. Heb je de btw op jouw factuur al betaald, dan kun je een schriftelijk verzoek aan de Belastingdienst richten om de afgedragen btw terug te vragen.
“Met Facebookles.nl bied ik ondernemers een on- en offline cursusaanbod waar zij in hun eigen tempo kunnen leren over Facebook en Social Media (Advertising).”